Kontakt

Kontakt : +48 577 742 274

Odszkodowanie za represje PRL Katowice
29 maja 2023

Odszkodowanie za represje poznańskiego czerwca 1956

Tak zwana ustawa lutowa, pozwala wystąpić o zadośćuczynienie i odszkodowanie za represje wszystkim ofiarom prześladowań doznanych w trakcie działalności niepodległościowej w okresie PRL. Wśród ofiar tych są zarówno walczący w okresie stalinowskim żołnierze AK, internowani działacze Solidarności ale i protestujący w trakcie Poznańskiego Czerwca 1956 roku. Strajk i protesty uliczne jakie miały miejsce w Poznaniu w 1956 roku wynikały z niezadowolenia społecznego narastającego od miesięcy, a zapalnikiem do sprzeciwienia się władzy centralnej na ulicach Poznania, był spór pracowników Zakładów Przemysłu Metalowego Hipolita Cegielskiego w Poznaniu z władzą centralną. Oprócz postulatów o charakterze ekonomiczno-socjalnym wśród protestujących zaczęły pojawiać się również żądania polityczne i hasła antyrosyjskie oraz niepodległościowe.

 

Przeciwko protestującym na ulicach Poznania w 1956 roku, władza ludowa wysłała najpierw milicję, a następnie również wojsko. Doszło do starć, w tym wymiany ognia. W trakcie protestów i starć ulicznych zginęło kilkadziesiąt osób. Po opanowaniu sytuacji, władza ludowa rozpoczęła poszukiwania, zatrzymania i procesy uczestników strajków. Postępowanie z zatrzymanymi było bardzo brutalne, a celem śledztwa było potwierdzenie kolportowanej przez PZPR propagandy o agenturalnym i opozycyjnym źródle protestów. 

 

Odszkodowanie za represje dla pokrzywdzonych. Poznań czerwiec 1956.

Zatrzymani, aresztowani i skazani za wydarzenia poznańskiego czerwca 1956 roku mają prawo domagać się odszkodowania za represje i zadośćuczynienia. Muszą oni jednak wykazać, iż ich działalność motywowana była pobudkami patriotycznymi. Tak zwana "ustawa lutowa" wymaga bowiem aby czyn zarzucony lub przypisany był związany z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Tym samym wykazać należy, iż działania, w tym udział w wydarzeniach czerwca 1956 roku w Poznaniu, motywowane było celem zmiany ustroju politycznego lub gospodarczego - działaniem na rzecz niepodległości Polski. Samo udowodnienie udziału w zdarzeniach może nie być wystarczające. Ustawa lutowa przewiduje również, iż o odszkodowanie za represje ubiegać się mogą osoby, wobec których orzeczenie wydano z powodu działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. 

 

W niektórych wypadkach roszczenie o odszkodowanie za represje poprzedzone musi zostać przeprowadzeniem jeszcze innego postępowania. Gdy represjonowany został skazany wyrokiem sądu, musi on najpierw doprowadzić do usunięcia z obrotu prawnego tego orzeczenia. Ma to miejsce na skutek wydania orzeczenia o stwierdzeniu nieważności wyroku. Postępowanie toczy się również na podstawie tzw. "ustawy lutowej". Zainicjować takie postępowanie mogą zarówno sami bezpośrednio represjonowani jak i ich najbliższa rodzina. Poza tym uprawniony do wszczęcia postępowania jest Rzecznika Praw Obywatelskich, Minister Sprawiedliwości, prokurator oraz organizacja zrzeszająca osoby represjonowane za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. W przypadkach, w których nie doszło do wydania wyroku skazującego postępowanie o odszkodowanie za represje nie zawsze musi być poprzedzone stwierdzeniem nieważności orzeczenia na podstawie którego doszło do pokrzywdzenia uprawnionego.

 

Artykuły z tej kategorii

04 września 2023
Wprowadzenie
18 lutego 2023
Instytut