Kontakt : +48 577 742 274
Orzeczeniem z dnia 01 marca 2011 roku Trybunał Konstytucyjny uchylił obowiązywanie przepisu art. 8 ust. 1a ustawy lutowej, który ograniczał do kwoty 25.000 zł możliwość dochodzenia zadośćuczynienia i odszkodowania za represje komunistyczne. Trybunał stwierdził, iż konstytucyjna zasada prawa do wynagrodzenia szkody nie może znajdować ustawowego ograniczenia. Odszkodowanie za szkodę materialną lub niematerialną z tytułu bezprawnego pozbawienia wolności powinno mieć bowiem zawsze charakter zindywidualizowany - jest rolą sądu, a nie ustawodawcy, określenie jego wysokości w zależności od wielkości poniesionej szkody. Sądy mają wystarczające instrumenty, aby dokonać takiej oceny. Tym samym Trybunał uznał, iż art. 8 ust. 1a ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego jest niezgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 i art. 2 oraz z art. 41 ust. 5 w związku z art. 77 ust. 1 i art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Postępowanie w sprawie odszkodowania i zadośćuczynienie za represje PRL prowadzone jest na podstawie tzw. ustawy lutowej. Przepisy tej ustawy, w zakresie nieuregulowanym odsyłają do kodeksu postępowania karnego. Akt ten przewiduje, iż postępowanie wznawia się, jeżeli Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją przepisu prawnego na podstawie którego zostało wydane orzeczenie. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2011 roku daje zatem możliwość wznowienia wszystkich tych postępowań, w których sąd orzekając zadośćuczynienie i odszkodowanie za represje, opierając się na przepisie art. 8 ust. 1a tzw. ustawy lutowej, orzekł kwotę wynoszącą 25.000 zł z uwagi na ustawowe ograniczenie należnej kwoty.
Wznowienie postępowania następuje na wniosek strony. Nie jest ono równoznaczne z przyznaniem dodatkowego odszkodowania za represje. Samo postępowanie wznowieniowe wzrusza prawomocny wyrok i daje podstawę do prowadzenia kolejnego postępowania - to znacz właściwego postępowania o zadośćuczynienie i odszkodowanie za represje. Jeżeli jesteś osobą, która uzyskała zadośćuczynienie w kwocie 25.000 zł i podstawą ustalenia tej kwoty było ograniczenie ustawowe, to znaczy sąd uzasadnił w postanowieniu, iż przyznaje właśnie taką kwotę z uwagi na wynikający z ustawy zakaz przyznawania większych zadośćuczynień, bądź orzeczenie w twojej sprawie wydane zostało przed 10 marca 2011 roku, prawdopodobnie masz prawo domagać się wznowienia tego postępowania i wystąpić o dodatkowe zadośćuczynienie i odszkodowanie. Warto zatem sprawdzić treść orzeczenia przyznającego Ci odszkodowanie za represje, a zwłaszcza zapoznać się z jego uzasadnieniem (jeżeli zostało sporządzone).