Kontakt : +48 577 742 274
Jak stwierdzić nieważność wyroku wydanego w PRL?
Ustawa z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w art. 1 ust. 1 stwierdza, iż uznaje się za nieważne orzeczenia wydane przez polskie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub przez organy pozasądowe w okresie od rozpoczęcia ich działalności na ziemiach polskich, począwszy od 1 stycznia 1944 r. do 31 grudnia 1989 r., jeżeli czyn zarzucony lub przypisany był związany z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego albo orzeczenie wydano z powodu takiej działalności, jak również orzeczenia wydane za opór przeciwko kolektywizacji wsi oraz obowiązkowym dostawom.
Pomimo brzmienia przepisu sugerującego, iż stwierdzenie nieważności wyżej wymienionych orzeczeń ma miejsce z mocy prawa, ustawa w dalszej części precyzuje tryb stwierdzania nieważności. Następuje ono na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich, Ministra Sprawiedliwości, prokuratora, osoby represjonowanej lub osoby uprawnionej do składania środków odwoławczych na korzyść represjonowanego. W przypadku śmierci represjonowanego, jego nieobecności w kraju lub choroby psychicznej, do złożenia wniosku uprawnieni są krewni w linii prostej, przysposabiający, przysposobiony, rodzeństwo lub małżonek. Szczególnym podmiotem uprawnionym do inicjowania postępowania jest również organizacja zrzeszająca osoby represjonowane za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.
Sądem właściwym do rozpoznania wniosku jest Sąd Okręgowy albo Wojskowy Sąd Okręgowy. Jeżeli chodzi o właściwość miejscową, ta określona została według miejsca wydania orzeczenia podlegającego unieważnieniu. Jeżeli niemożliwe jest ustalenie właściwości miejscowej sądu według powyższej zasady, właściwy miejscowo jest Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie lub Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie.
Sąd orzeka na posiedzeniu na podstawie akt organu, który wydał orzeczenie. W większości przypadków, akta te znajdować się będą w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej bądź w archiwach sądowych. Przed złożeniem wniosku warto zatem zapoznać się z aktami postępowania sądowego, a także przeprowadzić kwerendę w IPN. W miarę potrzeby sąd orzekający o nieważności może przeprowadzić dalsze postępowanie dowodowe. Postępowanie zakończone jest wydaniem postanowienia, na które przysługuje zażalenie.
Artykuły z tej kategorii
